Doelstelling
De doelstelling van het instituut bestaat in het ondernemen, het bevorderen en het coördineren van alle studies, onderzoeken, opzoekingen en verwezenlijkingen op technisch, economisch, sociologisch en juridisch gebied, van aard om de vooruitgang en de veiligheid van het vervoer langs de waterweg te verzekeren en aan de openbare machten medewerking te verlenen voor de organisatie en de ontwikkeling van dit vervoer.
Verder kan de vereniging alle verrichtingen doen, of eraan medewerken, die rechtstreeks of onrechtstreeks verband houden met haar maatschappelijk doel of van aard zijn om de verwezenlijking of de ontwikkeling ervan te bevorderen.
In concreto betekent dit dat het ITB een wetenschappelijke studiedienst is die ten dienste staat van de Belgische binnenvaart om de problematiek van deze sector te onderzoeken en te trachten valabele oplossingen uit te werken, waarbij het instituut optreedt, niet alleen als verdediger van de belangen van de sector, maar ook als promotor van het vervoer langs de binnenwateren.
Dit uit zich ondermeer in een optreden als organisator van overleg, waarnaast als actieve inbreng de uitwerking en publicatie van talrijke voorstellen, adviezen, rapporten en besluiten kan worden aangehaald.
Naast het verzorgen van promotie en public-relations voor de binnenvaart, schenkt het instituut ook de noodzakelijke aandacht aan het sociologisch aspect van het beroepsleven, waarin het onderwijs van het schipperskind een belangrijke plaats inneemt.
Deze activiteiten worden verwoord door commissies en werkgroepen, die adviezen en voorstellen uitwerken.