Buitengewoon innoverend
Belgische binnenvaart: koploper in innovatie
Autonome vaart in België: innovatie in uitvoering
België bouwt stap voor stap aan autonome functies in de binnenvaart. Een belangrijke speler hierin is de Antwerpse organisatie SEAFAR, een voorloper in state-of-the-art technologieën voor semi-autonome en onbemande scheepvaart. Maar er zijn nog heel wat andere spelers die inzetten op innovatie:
- In het Oost-Vlaamse AUTOFLEX test men kleine, zero-emissie, (semi)autonome schepen met ‘Stow & Charge’-knooppunten.
- Flanders Smart Field Services demonstreerde remote-operated varen met 5G en een walcontrolekamer.
- Het MSCA-netwerk AUTOBarge sloot in mei 2025 af met een event in Antwerpen—een sterke R&D- en talentbasis.
- Daarnaast komt er een Antwerpse hub voor autonome (maritieme) vaartuigen in de havensector: TideWise
- SEAFAR: stuurhuis aan de wal, made in Belgium: Sinds 2022 helpt het Antwerpse Shore Control Center (SCC) binnenschepen veilig en efficiënt op afstand te varen. Vlaanderen maakt dit mogelijk binnen het Smart Shipping-kader met duidelijke veiligheidsregels en ruimte voor testen. In 2024 volgde een uitrol naar Duitsland (Duisburg), en in 2024–2025 kwamen extra stappen in certificatie en vergunningen. Zo groeit remote-operatief binnenvaart uit tot een operationele innovatie die bemanningsdruk verlaagt, betrouwbaarheid verhoogt en de modal shift ondersteunt.
Logistiek is samenwerking in beweging
De binnenvaart is een onmisbare schakel in het breder logistiek netwerk. Doorgedreven digitalisering, datadeling en een nauwe samenwerking met weg- en spoortransport maken een vlotte levering van goederen mogelijk. Dat ondersteunt planning, doorstroming en betrouwbaarheid over de keten heen, van sluis tot terminal en laatste kilometer.
Innovatie in opleidingen
Ook de opleidingscentra in onze sector staan niet stil. Modulaire, competentiegerichte leerpaden maken een snellere instroom mogelijk. De EU-kaders voor binnenvaartkwalificaties zorgen voor heldere standaarden en examens die overal herkenbaar zijn. Opleidingen worden tegelijk digitaal ondersteund: van simulatortraining voor varen en ECDIS (Electronic Chart Display and Information System) tot hybride (online + on-site) trajecten. Zo kan je op eigen tempo leren met actuele tools.
Bekijk de innovatieve opleidingen:
- Overzicht erkende trajecten Vlaanderen
- Instroomtraject voor matrozen
- AMTA - korte, digitaal-ondersteunde modules (o.a. Inland ECDIS, Defensive Sailing)
- SEAFAR – opleiding/in dienst-training RCC-operator (wal)
- Nieuw opleidingscentrum met binnenvaartsimulatoren
Innovatieve vaarverhalen
Verlader
Schipper
Opleider
FAQ
Een programma-aanpak om slimme vaartuigen, slimme infrastructuur, slimme datadeling en slimme regelgeving te koppelen, met het oog op meer veiligheid en betrouwbaarheid, lagere kosten en een versnelling van de vergroening van de binnenvaart.
Smart Shipping draagt bij aan het stroomlijnen van data en processen binnen de bredere logistieke keten. Digitale vrachtinformatie (eFTI) maakt papieren documenten overbodig over weg/spoor/water/lucht; RIS (River Information Services) geeft real-time vaarweg- en verkeersinfo voor planning en lock-/brugpassages. Dit resulteert samen in minder wachttijden, hogere voorspelbaarheid en betere multimodale afstemming.
Om binnenvaartschepen op afstand te helpen varen wordt gebruikt gemaakt van een SCC – denk aan een ‘stuurhuis aan wal’. Dat combineert camera’s, sensorgegevens en gecertificeerde communicatie, zodat ervaren kapiteins meerdere schepen veilig kunnen begeleiden. Vlaanderen ondersteunt dit via het Smart Shipping-programma, waarbij er getest wordt binnen een juridisch kader, met oog voor veiligheid, arbeidsmarkt en modal shift. Resultaat: efficiënter varen, minder bemanningsdruk en meer betrouwbaarheid in de keten.
Door de betrouwbaarheid en voorspelbaarheid te verhogen, wordt de binnenvaart aantrekkelijker in multimodale ketens. Watergebonden vervoer heeft gemiddeld lagere emissies per ton-km dan wegvervoer. Meer transport over water draagt dus bij aan een lagere CO2-uitstoot in Europa.
Blijf op de hoogte
Wil je graag de laatste nieuwtjes uit de binnenvaartsector ontvangen? Ben je benieuwd naar het reilen en zeilen binnen team ITB? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief en volg ITB op sociale media.
